Zaktualizowano: 5 stycznia, 2023 at 12:20 pm
Mila morska – czym jest?
Na przestrzeni lat i rozwoju cywilizacyjnego ludzie opracowywali różne systemy, które pozwalały mierzyć odległość, miarę czy wagę. Jednostki określone w danym systemie pomagały wprowadzić czytelne dla każdego pomiary. Z czasem osiągnęły globalne, przyjmowane przez większość państw wartości. W innych jednostkach jest mierzona waga, odległość czy objętość. Również w systemach, które pozwalają na mierzenie odległości mamy do czynienia z różnymi jednostkami pomiarów, ponieważ na lądzie obowiązuje pomiar w kilometrach bądź milach. Inne wartości reprezentują również mila morska i mila lądowa – mimo podobnego nazewnictwa są to różne od siebie systemy pomiarów.
Jak liczymy milę morską?
Jedna mila morska jest to wartość długości południka ziemskiego, która odpowiada jednej minucie kątowej koła wielkiego (jednostka miary kąta płaskiego równa 1/60 stopnia). Ze względu na kształt kuli ziemskiej występowały różnice w obliczeniach, które zależały od szerokości geograficznej. W drugiej połowie XX wieku, została przyjęta przez Międzynarodowe Biuro Miar i Wag wartość uśredniona, która wynosi 1INM = 1852 m. Przedtem wiele państw korzystało z przyjętych przez siebie założeń, jednak zaakceptowanie wartości ujednoliconej pomogła usprawnić komunikację między różnymi krajami w odniesieniu do tej jednostki miary. Dla określenia krótszych odległości stosowana jest mniejsza jednostka – kabel, gdzie 1INM = 10 kabli. Przy ujednoliceniu jednej wartości, która jest stosowana na całym świecie przyjęto wzór na obliczenie 1 INM: 1 INM → 1’ stąd: 40 000 km / (360° × 60’) = 1851,852 m ≈ 1 852 m w układzie SI (Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar).
Do czego służy mila morska w praktyce?
Jednostka ta wbrew pozorom nie jest używana jedynie w nawigacji morskiej, ale również w lotnictwie. Służy ona do określania odległości kursu statku z punktu A do punktu B w linii prostej (analogicznie lotu samolotem). Do prawidłowego obliczenia stosowane są silne skorelowane z milą morską jednostki, są to: rumb, czyli kąt dzielący kierunek oraz węzeł – jednostka odpowiadająca za prędkość. Wartość jakiej odpowiada rumb jest zależny od kąta zakrzywienia południków i równoleżników, na które bezpośrednio ma wpływ kształt kuli ziemskiej. Węzeł natomiast jest liczony jako odległość jednostki pływającej, która pokonuje odległość mili morskiej w czasie jednej godziny. Wypracowane na przestrzeni lat tego rodzaju szczegółowe pomiary i wzory matematyczne, które pozwalają na prawidłowe oszacowanie odległości są dziś wykorzystywane przez większość państw świata i dla wielu z nich jednakowe.
Dlaczego stosujemy milę morską jako jednostkę miary?
Mila morska jest wypracowanym systemem do obliczania odległości w lotnictwie i nawigacji morskiej. Dlaczego jednak, mimo istnienia systemu mierzenia odległości w kilometrach (na lądzie) została stworzona odrębna wartość wykorzystywana przez marynarzy? System metryczny, który jest podstawową jednostką w układnie SI, jest wykorzystywany w większości państw do mierzenia i obliczania odległości z punktu A do punktu B na lądzie. Nie sprawdziłby się on jednak przy prawidłowym wskazaniu dystansu między dwoma oddalonymi od siebie miejscami na oceanie, ponieważ nie uwzględnia od kształtu kuli ziemskiej i stopnia zakrzywienia linii południków i równoleżników. System metryczny jest przystosowany do płaskich powierzchni i doskonale sprawdza się przy wykorzystaniu go w obliczeniach dotyczących miary na lądzie. Mila morska natomiast (mimo uśrednienia przez Międzynarodowe Biuro Miar i Wag) jest bardziej precyzyjną jednostką, która uwzględnia wszystkie charakterystyczne wartości ważne w żeglarstwie i lotnictwie. Warto dostrzec też różnicę między milą morską a milą lądową, ponieważ może się wydawać, że reprezentują one podobne wartości. Mila lądowa (nazywana również angielską) nie należy do układu SI, co oznacza, że jest jednostką poza układową (prawdopodobnie nie należy do żadnego układu jednostek miar). Nie jest również tożsama z milami morskimi w odniesieniu do sposobu obliczania, ponieważ mile lądowe, podobnie jak kilometry, służą do miary dystansu z punktu A do punktu B na lądzie. Są jednak państwa, które zamiast kilometrów właśnie mile lądowe przyjmują jako jednostkę służącą do pomiaru przestrzeni na lądzie.
Mila – skąd pochodzi nazwa?
Mila jest wyrazem pochodzącym z łaciny i pierwszy raz jako jednostka miary została zastosowana w starożytnym Rzymie. W pojęciu mile passus była równa odległości 1000 podwójnych kroków, które z czasem były nazywane milą rzymską (równą 1,5 km), jednak nadal była to jednostka miary wykorzystywana na lądzie. Z czasem zaczęto dostrzegać różnice w pomiarach na morzach i oceanach. Zaczęto uwzględniać wartość 1 minuty kątowej szerokości geograficznej. W dzisiejszych czasach mile w głównej mierze odnoszą się do pomiarów stosowanych na potrzeby lotnictwa i żeglugi. Dokładne poznanie kształtu kuli ziemskiej i wykorzystanie odpowiednich wzorów matematycznych pozwoliło na stosowanie ogólnonarodowego wzoru, który jest wykorzystywany w większości państw świata.