Choroby przechowalnicze jabłek są prawdziwą zmorą dla wielu rolników. To, że zainfekowały owoce, możemy zauważyć dopiero po zbiorach, w trakcie ich przechowywania, jednak do zakażenia dochodzi wcześniej. W artykule wyjaśniamy, jak skutecznie przeciwdziałać chorobom przechowalniczym.
Jakie są najczęściej występujące choroby przechowalnicze jabłek?
Najczęściej występujące choroby przechowalnicze owoców to m.in. parch przechowalniczy, szara pleśń oraz gorzka zgnilizna jabłek. Czym wyróżnia się każde ze schorzeń?
Parch przechowalniczy
To groźna choroba, której rozwojowi sprzyja deszczowa pogoda – w tych warunkach atmosferycznych zarodniki konidialne przenoszone są w kroplach wody z liści na owoce. Objawy parcha przechowalniczego pojawiają się dopiero podczas przechowywania owoców, więc są praktycznie nie do wychwycenia przed zbiorami. Jeśli jabłka zostaną zainfekowane chorobą – pojawią się na nich niewielkie i okrągłe plamki w kolorze czarnym, których liczba zwiększa się w miarę wydłużenia okresu przechowywania owoców. Parch przechowalniczy, co prawda nie powoduje gnicia i jabłka nadają się do spożycia, jednak wpływa on na obniżenie wartości handlowej owoców.
Szara pleśń
Szara pleśń na jabłkach objawia się gnijącymi plamami – brunatnymi w środku, a jaśniejszymi na brzegu. Owoce gniją w bardzo szybkim czasie od momentu zakażenia i wyglądają jak upieczone. Charakterystycznym objawem jest również ich specyficzny zapach, spowodowany zachodzącymi procesami fermentacji oraz szary, pylący nalot na owocach. Choroba grzybowa może się rozwijać zarówno na resztkach roślinnych w sadzie, jak i w przechowalni. Do infekcji dochodzi poprzez wniknięcie patogenów grzyba przez otwory w skórce jabłka lub uszkodzenia, które powstały na skutek mechanicznego uszkodzenia skórki.
Gorzka zgnilizna jabłek
Choroba atakuje zarówno owoce, jak i części drzew jabłoni, powodując znaczne straty w uprawach. Patogenem odpowiedzialnym za tę chorobę jest grzyb, który rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury w przedziale od 20 do 25°C. Infekcja najczęściej występuje w trakcie sezonu wegetacyjnego, ale objawy widoczne są głównie podczas przechowywania owoców. Charakterystycznym symptomem jest powstawanie ciemnych, wklęsłych plam na powierzchni jabłek, które z czasem powiększają się i obejmują większą część owocu. Innymi objawami mogą być spękania kory i drobne nekrozy na gałęziach drzew. Na zakażenie gorzką zgnilizną jabłek najbardziej są narażone odmiany takie jak Gala, Golden Delicious, Szampion, Ligol czy Rubin.
Choroby przechowalnicze jabłek – jak im przeciwdziałać?
Choroby przechowalnicze jabłek są wywoływane przez rozmaite grzyby, które atakują owoce w zastraszająco szybkim tempie. Musimy pamiętać o tym, że nie tylko niszczą one zbiory, ale mogą być także bardzo szkodliwe dla zdrowia. Jak więc zapobiec chorobom przechowalniczym jabłek?
- Stosowanie odpowiednich fungicydów. To najskuteczniejsza metoda walki z chorobami przechowalniczymi w okresie wegetacji – czyli wtedy, kiedy jabłka są najbardziej narażone na infekcję.
- Odpowiednio przeprowadzony zbiór owoców. Jabłka powinny być zbierane odpowiednio wcześnie – najlepiej w okresie ich dojrzałości zbiorczej, a nie konsumpcyjnej. Zbiory warto przeprowadzać przy dobrej pogodzie, a podczas pakowania jabłek do skrzynek i transportu musimy pamiętać o ostrożności, aby nie uszkodzić owoców.
- Odpowiednie przechowywanie jabłek. Oprócz zebrania owoców w ich okresie dojrzałości zbiorczej powinniśmy, istotne jest przechowywanie wszystkich jabłek w miejscu, które ma odpowiednią temperaturę oraz wilgotność. W ten sposób receptory etylenu zostaną zablokowane, co spowolni proces dojrzewania jabłek i rozwój chorób przechowalniczych. Warto pamiętać również o regularnej kontroli stanu owoców, aby usunąć porażone jabłka i uniknąć większych start w owocach.
- Dbanie o higienę sadu. Źródłem chorób grzybowych mogą być pozostałości po zbiorach – m.in.zainfekowane liście lub gałęzie, które powinniśmy natychmiast usunąć. Warto też przeprowadzać zabiegi odkażające, ponieważ usuwać z sadu oraz przeprowadzać zabiegi odkażające – choroby mogą się rozwijać np. w uszkodzonej korze czy pędach drzew.
Środki na choroby przechowalnicze – zadbaj o bezpieczeństwo zbiorów
Przeciwdziałanie chorobom przechowalniczym owoców musi być oparte na szybkim działaniu – powinniśmy znaleźć źródło infekcji i zastosować odpowiednie środki, które wyeliminują chorobę. Istotną rolę odgrywa również wiek drzew – starsze rośliny są bardziej poddane na działanie grzybów. Podobnie jest w przypadku ich odmian – choroby przechowalnicze jabłek najczęściej dotykają określone gatunki drzew. Biorąc pod uwagę te czynniki, możemy z odpowiednim wyprzedzeniem, zakupić specjalne środki na choroby przechowalnicze, które pomogą nam zadbać o bezpieczeństwo zbiorów.
Ochrona jabłoni podczas kwitnienia
Wiele gatunków grzybów infekuje jabłka już w okresie kwitnienia (np. patogen powodujących szarą pleśń czy parch jabłoni). Opryski należy więc wykonać w zapobiegawczo – najlepiej na początku kwitnienia, a w razie potrzeby powtórzyć zabieg w jego trakcie, zwracając uwagę na rozwój pąków.
Ochrona jabłoni przed i po zbiorach
Okres przed zbiorami jest ostatnim momentem ochrony drzew przed chorobami grzybowymi. Deszczowa pogoda ułatwia przenikanie patogenów przez powierzchnię owoców, dlatego przeprowadzając zapobiegawcze opryski przed zbiorami, powinniśmy śledzić prognozy pogody. Zmycie środku przez deszcz pozbawi go skuteczności, a co więcej – patogen może nabyć odporność na daną substancję czynną. Zabiegi powinny najlepiej przeprowadzać około miesiąca przed planowanymi zbiorami. Natomiast po nich, musimy pamiętać o zabezpieczenie wszelkich ran na drzewach i innych uszkodzeń powstałych na skutek zbiorów. Przyjęło się, że opryski fungicydowi po okresie zbiorów owoców w sadzie trzeba przeprowadzić w trzech etapach (około co 10 dni). Jednak przed użyciem danego środka na choroby przechowalnicze należy zapoznać się z informacjami podanymi przez producenta danego preparatu.
Ochrona sadów oparta na regularnych opryskach, higienie oraz odpowiednim przechowywaniu owoców skutecznie pomoże zachować wysoką jakość zbiorów i chronić je przed infekcjami.